Het was in de zomer van 2006 dat ik liggend aan een Oostenrijks bergmeer het idee kreeg om een webshop te beginnen. Ik noteerde in mijn notitieboekje welke kleding ik wilde gaan verkopen en voor wie, welke merken ik graag in mijn online winkel wilde en hoe mijn webshop eruit moest zien.
Naast mijn fulltime baan bij een marktonderzoekbureau, besteedde ik de avonduren en het weekend aan het opzetten en runnen van mijn webshop. Al gauw was ik de eerste die een nieuw Deens merk mocht verkopen, wat inmiddels breed verkrijgbaar is in de Nederlandse markt. Ik ging op inkoop in Amsterdam en Brussel en via advertenties op Google bouwde ik aan een mailinglijst. Toen nog gewoon in Excel. Bestellingen kwamen binnen en ik reed na mijn werk naar het postkantoor om de pakketten te versturen. Mijn webshop werd zelfs genoemd in Cosmopolitan.
Het klinkt als een succesverhaal.
Na twee jaar pakketten wegbrengen, stopte ik ermee. Ik had een baan bij een modefabrikant en vond dat mijn webshop niet succesvol genoeg was. Ik verkocht de laatste kleding en het hele webshopidee kwam in het vakje gefaald terecht.
Jaren later zat ik bij een coach, we hadden net een traject afgesloten en ik noemde terloops dat ik ooit een webshop had gehad. Ze was verbaasd dat ik haar daar niets over had verteld. We hebben immers behoorlijk wat tijd besteed aan het starten van een eigen onderneming en ik had geen enkele keer verteld dat ik al een onderneming had gehad. Ik ging toen dankzij haar met een andere blik naar mijn webshop kijken en zag dit idee onterecht in het vakje gefaald terecht was gekomen. Ik was een van de eersten die online kleding verkocht; grote retailers deden dat in die tijd nog niet. Het lukte me vrijwel meteen om kleding te verkopen. Nu zou ik zeggen dat de webshop de potentie had om succesvol te zijn. Echter zag ik dat toen niet en gaf ik snel op.
Zo’n tien jaar later kwam ik in een soortgelijke situatie terecht.
Als ik Carrie Bradshaw in Sex and the City al mijmerend achter haar laptop zag zitten, dacht ik maar een ding: dit ben ik.
Als ik Carrie Bradshaw in Sex and the City al mijmerend achter haar laptop zag zitten, dacht ik maar een ding: dit ben ik. Dit ben ik tot in mijn diepste vezels. ‘I couldn’t help but wonder’ … en dan kwam er een heel verhaal. Dat mijmeren, afvragen waarom dingen zijn zoals ze zijn en daar over schrijven. Dat was ik. Dus begon ik een blog. Eerst nog onder een andere naam, want ik wilde natuurlijk niet dat iemand las wat ik geschreven had. Ik wilde het eerst even uitproberen. Later werd het een blog onder mijn eigen naam en uiteindelijk durfde ik uit te spreken dat ik graag een boek wilde schrijven. Het ging niet zo makkelijk als bij de webshop. Een boek schrijven maakte me zenuwachtiger. Wie zit er op mij te wachten? En heb ik überhaupt wel een verhaal te vertellen? Toen ik me er eenmaal aan overgaf, kwam het verhaal er: in 2017 zag mijn roman het levenslicht. En nu het boek zichtbaar was, wilde ik eigenlijk het liefste onzichtbaar worden. Nu moest ik het gaan dragen, het idee dat ik een boek had geschreven en dat mensen mijn verhaal lazen. Dat vond ik moeilijk. Het verhaal was heel persoonlijk en ergens wilde ik dat het veel mensen bereikten en ergens wilde ik ook dat het boek weer zou verdwijnen. Ook nu stopte ik dit boek in het hokje gefaald.
Zo’n hokje gefaald is veilig. Het is onzichtbaar en verborgen. Je hoeft het er niet meer over te hebben.
Zo’n hokje gefaald is veilig. Het is onzichtbaar en verborgen. Je hoeft het er niet meer over te hebben. Je hoeft het niet aan te kijken. En je hebt allerlei redenen waarom het niet gelukt is: ik heb het boek niet voldoende gepromoot, ik had geen zin meer om pakketten naar het postkantoor te brengen.
Achteraf wist ik dat het niet klopte om mijn webshop de stempel gefaald te geven. Het was me immers gelukt om online kleding te verkopen. Ik had mijn doel gehaald. Als ik bang was om te falen, was ik waarschijnlijk nu nog bezig met het perfectioneren van de webshop. Datzelfde geldt voor het boek. Ergens had ik wel de moed gevonden om het boek te schrijven en het gepubliceerd te krijgen. Om nu te zeggen dat ik had gefaald, klopte eigenlijk niet.
Bij faalangst zijn mensen bang zijn voor een mislukking of een negatief resultaat en de gevolgen daarvan, zoals kritiek van anderen, het idee niet goed genoeg te zijn. Dit kan leiden tot bijvoorbeeld perfectionisme of het vermijden van uitdagingen. Op die manier wordt de kans op mislukking minimaal.
Van faalangst was geen sprake, waarvan dan wel? Ik herinner met het moment dat ik zag dat ik in Cosmopolitan stond met mijn webshop nog goed. Ik was in de supermarkt en maakte zoals gewoonlijk een stop bij het tijdschriftenrek. Ik pakte Cosmopolitan uit het vak en bladerde er door tot mijn oog op de naam van mijn webshop viel. Ik schrok en mijn eerste gedachte was: ‘Nu komen ze erachter wie er daadwerkelijk achter die webshop zit.’ Het imposter syndroom in actie.
Het imposter syndroom verwijst naar het gevoel dat iemand heeft als ze het idee hebben dat ze niet echt succesvol zijn, zelfs als ze objectief bewijs van succes hebben. Mensen met het imposter syndroom twijfelen aan hun eigen prestaties, voelen zich alsof ze op elk moment ontmaskerd kunnen worden als bedriegers en schrijven hun succes vaak toe aan geluk of externe factoren in plaats van aan hun eigen vaardigheden en inspanningen.
Toen ik zo terugkeek op deze twee gebeurtenissen, zag ik in dat ik best succes had met wat ik startte. Ik pakte alleen niet door. Ik was bang om succesvol te zijn: succesangst. Dat klinkt heel tegenstrijdig, want als je mij dat toen had gezegd had ik het niet geloofd. Want natuurlijk wilde ik heel graag succes. Maar tegelijkertijd was ik ook bang voor de gevolgen van succes.
Succesangst verwijst naar de angst of terughoudendheid die mensen ervaren wanneer ze geconfronteerd worden met de mogelijkheid van succes of het behalen van positieve resultaten.
Mensen met succesangst kunnen geneigd zijn om het imposter syndroom te ontwikkelen omdat ze, zelfs als ze succes behalen, nog steeds twijfelen aan hun eigen bekwaamheid en zichzelf beschouwen als bedriegers. Ze kunnen denken dat ze het succes niet echt verdienen, wat hun angst voor succes versterkt. Ze vinden zichzelf een saboteur, omdat ze bang zijn dat als ze te succesvol worden, anderen hun ‘bedrog’ zullen ontdekken. Dit kan leiden tot het vermijden van kansen en het niet ten volle benutten van hun potentieel.
Als je een bepaald gedrag in stand houdt, doe je dat omdat je vasthoudt aan (beperkende) overtuigingen.
Als je een bepaald gedrag in stand houdt, doe je dat omdat je vasthoudt aan (beperkende) overtuigingen. Blijkbaar geloofde ik bepaalde dingen over succes en dat leverde mij ook wat op. Wat kon ik vermijden door niet succesvol te zijn? Wat leverde het mij op? Waar was ik bang voor om te verliezen als ik wel zou slagen? Aan wie of wat bleef ik trouw?
Bij het woord succes heb ik meteen een beeld van een oudere man in een grijs pak rijdende in een grote auto.
Ik merkte dat ik een vrij clichématig beeld heb van succes. Bij het woord succes heb ik meteen een beeld van een oudere man in een grijs pak rijdende in een grote auto (zal nu wel een Tesla zijn) op mijn netvlies. In de ‘geëmancipeerde’ versie wordt de man in grijs pak vervangen door een vrouw in een grijs mantelpak. Bij het beeld slaak ik meteen een zucht en een zwaarmoedig gevoel neemt bezit van me. Associaties die daarbij komen zijn hard werken dus veel stress en een soort van kleurloos bestaan zonder plezier. Als je dit soort beperkende overtuigingen in je bewustzijn brengt, zie je ook dat ze in stand gehouden worden. Telkens als ik in mijn ogen een succesvolle vrouw zag, voldeed deze aan mijn beeld. Soms waren ze vermomd in een bloemetjesjurk, maar daar onder zag ik: stress en geen plezier.
Dit is het beeld dat ik heb van succes, gevoed door mijn beperkende overtuigingen. Geen wonder dat succes angst met zich meebrengt.
Ik had een sterke behoefte aan rolmodellen. Aan vrouwen van mijn leeftijd of ouder die succesvol waren, plezier hadden in wat ze doen en blij waren met wie ze zijn. Vrolijk, luchtig, spontaan, enthousiast en succesvol. Een nieuw beeld van succes wat wel bij mij paste.
Toen kwam afgelopen zomer B&B vol liefde. Het was de eerste keer dat ik naar dit programma keek en was meteen fan van Debbie, zoals vele anderen met mij. In mijn ogen was zij een succesvolle vrouw en ze had geen grijs mantelpak aan. Ik weet natuurlijk helemaal niet of ze ook daadwerkelijk succesvol is, maar dat doet er niet toe. Dat weet ik van die vrouw in het mantelpak ook niet. Het gaat om het beeld dat ik bij succes heb. Nu zag ik ineens dat er ook een ander beeld mogelijk is: een vrolijk, kleurrijk beeld van een vrouw die toch bijna 20 jaar ouder is dan ik. Ik zag ineens mogelijkheden voor mezelf. En ik dacht ook, ik kan dus oud worden op een leuke manier, blij zijn met mezelf, vrolijke en enthousiast zijn, succesvol zijn en nog steeds een leuk mens zijn.
Blijkbaar was ik dus bang dat mensen mij niet meer leuk zouden vinden als ik succesvol word. Of dat ik mezelf niet meer leuk zou vinden.
Blijkbaar was ik dus bang dat mensen mij niet meer leuk zouden vinden als ik succesvol word. Of dat ik mezelf niet meer leuk zou vinden. Dat ik geen plezier meer mocht hebben, dat ik dan niet meer kon genieten van het leven.
Misschien mag het voor mij allemaal wat minder serieus. Van vijftig tinten grijs naar regenboogkleuren. Van krijtstreep naar bloemetjesprint. Succes is voor mij het leven van je potentieel. Misschien heb ik mijn potentieel te lang gezocht in bewijsdrang en mag ik mijn potentieel nu vinden in plezier. Want plezier is voor mij altijd de motor geweest die mij voortduwde. Ik ben gaandeweg alleen vergeten om er brandstof in te gooien. En dan val je stil.
Ik ben heel benieuwd wat jullie beeld is van succes en of je succesangst bij jezelf herkent. Deel het gerust met me hieronder in een reactie.
Kwalisite