Als vrouwen zichzelf het zwijgen opleggen worden ze ziek

Nee zeggen en daarmee mensen teleurstellen is niet altijd makkelijk. Dan heb ik het niet over het nee zeggen tegen de krantenjongen die je tijdens het winkelen een abonnement wilt verkopen. Of het nee zeggen tegen het kassakoopje dat bij het afrekenen nog even onder je aandacht wordt gebracht. Ik heb het over teleurstellen van mensen die dichtbij je staan. Mensen van wie je houdt en waarvan je het nauwelijks kan verdragen als ze pijn lijden.

Onderdrukking van de vrouwelijke stem

Het is een worsteling waar veel vrouwen (en vast ook mannen) mee kampen. Vooral vrouwen worden beloond voor vriendelijk gedrag. Als je weleens met een basisschool mee bent geweest op een uitje zie je dat het er al van jong af aan in wordt gebracht. De meisjes, bijna allemaal keurig in het gareel. De jongens die steeds tot de orde moeten worden geroepen. Meisjes worden beloond voor ‘lief en braaf’ gedrag. Voor het in bedwang houden van hun emoties. Ze passen zich aan de groep aan, niet alleen omdat ze daarvoor worden beloond maar ook vanuit een overlevingsmechanisme. Vroeger waren vrouwen afhankelijk van de groep voor hun veiligheid, voor het overleven. Als de mannen waren jagen, konden zij maar beter bij de groep blijven. In je eentje overleefde je het niet. Het aanpassen zit in vrouwen voorgeprogrammeerd. Als ze zich niet aanpassen, triggert dat doodsangst. Niet omdat de situatie nu nog zo is, maar omdat het zo nog werkt in de hersenen.

Zwijgen maakt ziek

Als je jezelf het zwijgen oplegt, je woorden inslikt, emoties niet durft te uiten dan heeft dit gevolgen voor je mentale en fysieke gezondheid. Het onderdrukken van emoties, gedachten en verlangens kan leiden tot chronische stress. Onderzoek heeft aangetoond dat langdurige stress het risico op aandoeningen zoals hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten en zelfs kanker kan verhogen. Bovendien kan het leiden tot angststoornissen, depressie en andere psychische aandoeningen.

Het kan moeilijk zijn in een cultuur die dit zwijgen beloont. Het beeld voor jonge vrouwen is dat ze vooral easy going moeten zijn. Een vrouw die haar emoties laat zien, wordt ook nu nog vaak hysterisch of moeilijk genoemd. ‘Doe niet zo moeilijk’ ‘Dramaqueen!’ ‘Je moet er niet zo zwaar aan tillen’ zijn vaak gehoorde reacties. Voor moeders geldt nog steeds dat het hoogste ideaal een vorm van zelfopoffering is. Of het nu die moeder is die fulltime werkt en vervolgens haar vrije tijd besteedt aan het taxiën van de kinderen naar de sportverenigingen, of de moeder die niet werkt en haar ambities niet tot uiting kan brengen en alles wat er tussen in zit. Een vorm van zelfopoffering krijgt applaus.

Voor veel vrouwen voelt het nuttiger om hun behoeften het zwijgen op te leggen ten koste van zichzelf, in plaats van tegen de stroom in te zwemmen.

Het belang van jezelf uitspreken

Steeds jezelf het zwijgen opleggen is een sluipmoordenaar. Het gaat gemakkelijk en het wordt normaal gevonden in onze maatschappij. Het is ‘het goede doen’.  Je denkt dat je een ‘goed’ mens bent als je dit doet. Het is vaak de opstapeling van alle kleine dagelijkse dingen. Ja zeggen terwijl je nee bedoelde. Of nee zeggen tegen een ambitie omdat je er niet genoeg geld mee kan verdienen. Of ja zeggen tegen huishoudelijk werk omdat jij nu eenmaal niet de kostwinner bent.

Telkens als je dat doet, offer je een stukje van jezelf op. Van jouw plek, van jouw behoeften, van jouw verlangens, van jouw dromen. Het gaat geleidelijk aan, tot er een dag komt dat je lichaam niet meer kan zwijgen en het uitschreeuwt.

Wat kun je doen?

Inzicht in je emoties

Emoties drukken we het liefst zo snel mogelijk de kop in. Zodra we woede voelen, dwingen we onszelf dit in te houden. We willen nu eenmaal niet hysterisch overkomen. Maar woede geeft ook iets aan. Er is een grens bereikt. Je wilt dit niet meer. Elke emotie geeft je inzicht in een situatie. Als je deze emotie toelaat, zie je welke behoefte eronder schuilgaat. Zo betekent het toelaten van de emotie woede niet dat je dit schreeuwend en schoppend uit. Het betekent erkennen dat je boos bent en jezelf de vraag stellen: wat heb ik op dit moment nodig?

Grenzen stellen

Vrouwen die geleerd hebben dat ze zich moeten aanpassen om aardig gevonden te worden, hebben vaak moeite met het stellen van grenzen en het innemen van hun eigen ruimte. Het voelt tegennatuurlijk. Ze zijn vaak zo afgestemd op de wensen en behoeften van de ander dat aanpassen een automatisme is geworden. Hoe meer je je bewust wordt van je emoties en je behoeften hierin, wordt het ook makkelijker om grenzen te stellen. De angst is vaak dat ze niet meer leuk gevonden worden, door hun partner, vrienden, familie. Als je je altijd aanpast aan de ander en dat dan ineens niet meer doet, dan geeft dat wrijving. Maar op de lange termijn, zal het beter zijn voor je relaties. Dan zal het geven en ontvangen in de relatie in balans komen, wat voor een gelijkwaardige relatie zorgt.

Effect op je kinderen

Kinderen zijn een spiegel. Als jij jezelf niet uitspreekt, zul je dat terugzien bij je kinderen. Jij bent het grootste voorbeeld voor je kinderen, ze kopiëren jouw gedrag. Als jij je gedrag verandert, verandert hun gedrag ook. Dus door jezelf uit te spreken, help je hiermee toekomstige generaties. En uiteindelijk zal het een verandering zijn in onze cultuur. Wat jij wenst voor je kinderen, wens je ook voor jezelf.

Het brave meisje is niet meer. Er moet een nieuw normaal komen waarin het de norm is dat je emoties kan uiten, prioriteit mag geven aan je eigen behoeften en ze niet langer hoeft weg te stoppen en op een gezonde manier je grenzen aan kan geven en je vrijheid en plezier mag ervaren door het innemen van je eigen ruimte.